ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Η ΜΕΤΑΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ 24-06-2005

Α. Διαπιστώσεις

Η είσοδος της χώρας στην ΟΝΕ , σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των ανταγωνιστικών μεσογειακών και βαλκανικών προορισμών ,  σήμανε το τέλος  στον παραδοσιακό τουρισμό «Ήλιος- Θάλασσα και αρχαία». Το προϊόν που συντήρησε για 50 χρόνια την Ελληνική Τουριστική Βιομηχανία ξεθώριασε. Η  Ελλάδα βγήκε από την γκάμα των  προσφιλών – φθηνών  προορισμών. Ρόλο έπαιξαν και η ολιγοπωλιακή συγκέντρωση της διακίνησης των τουριστών από δύο κύριους tour operators , η ραγδαία μείωση των τιμών κυρίως στις αεροπορικές μεταφορές και το χαμηλό κόστος των υπηρεσιών στους υπό ανάπτυξη προορισμούς.
Το πρόβλημα δεν είναι ούτε καινούργιο ούτε ελληνικό. Το αντιμετώπισε η Γαλλία την δεκαετία του 80, η Ισπανία την δεκαετία του 90. Οι χώρες αυτές κατάφεραν χάρις σε μία σταθερή και καινοτόμα τουριστική πολιτική να εκσυγχρονίσουν το προϊόν τους, να επιμηκύνουν την περίοδο και να επεκτείνουν τους τουριστικούς προορισμούς σε όλη τους την επικράτεια.
Η   Ελλάδα καθυστέρησε ,  παρασύρθηκε στο εύκολο κέρδος του παραθαλάσσιου τουρισμού  και  υποτίμησε τα πλεονεκτήματα της τουριστικής βιομηχανίας. Η εποχή του «δεν θα γίνουμε γκαρσόνια της Ευρώπης» δεν είναι τόσο μακρινή. Το ΠΑΣΟΚ υιοθέτησε κατά καιρούς τέτοιες απόψεις με αποτέλεσμα να καθυστερήσει την ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής τουριστικής πολιτικής την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης.
Ευθύνες υπάρχουν και στους ανθρώπους του τουρισμού που εθίστηκαν στην κρατικοδίαιτη ανάπτυξη. Δεν είναι τυχαίο ότι το 20% των τουριστικών επιχειρήσεων είναι ανταγωνιστικές, το 25% δυνάμει ανταγωνιστικές και το 55% δεν έχει την δυνατότητα να επιβιώσει στο νέο περιβάλλον.   (1)

Β.Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι

Τα τελευταία χρόνια  άρχισε μια  αντιστροφή της φθίνουσας πορείας. Οι Ολυμπιακοί αγώνες επανέφεραν την χώρα στο προσκήνιο της επενδυτικής και τουριστικής επικαιρότητας.
Η Αττική  εξοπλίστηκε με σύγχρονες υποδομές , κυρίως στις μεταφορές, όπως αεροδρόμιο, αττική οδός, μετρό, τράμ, προαστιακός, ολυμπιακές εγκαταστάσεις, διαμόρφωση παραλιακού μετώπου καθώς και η προοπτική εθνικού πάρκου στο Ελληνικό.  Αυτά συνθέτουν την ευρωπαϊκή και σύγχρονη δυναμική μιας μεταολυμπιακής πρωτεύουσας. Οι εγκαταστάσεις αυτές μπορούν να κινητοποιήσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον σε συνέδρια, σε εκθέσεις, στο εμπόριο και σε επιχειρήσεις τουρισμού και αναψυχής.
Το ευρύ πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων του ΕΟΤ σε συνδυασμό με τον αναπτυξιακό νόμο και τις κοινοτικές  ενισχύσεις προσέλκυσε μεγάλες επενδύσεις σε τουριστικές μονάδες όπως Λαγονήσι, Κυλλήνη, Ναύπλιο, Κρήτη. Επίσης έγιναν μαρίνες αλλά και αγροτουριστικές επιχειρήσεις στην ύπαιθρο. Μεγάλες  επιχειρήσεις του κατασκευαστικού τομέα αλλά και νέοι επιχειρηματίες ενεργοποιήθηκαν  στον τουρισμό.
Για πρώτη φορά ο ΕΟΤ διαθέτει θεσμοθετημένους αυτοτελείς πόρους   άνω των 40 εκ. ευρώ προϊόν της αξιοποίησης της περιουσίας του.  Η  Ν.Δ. αυτή την αξιοποίηση τη δυσφήμισε αλλά τη χρησιμοποιεί τώρα για να ασκήσει την τουριστική της πολιτική.
Για όσους ασυλλόγιστα κατηγορούν τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ ότι δεν είχαν στις προτεραιότητές τους τον τουρισμό απλώς υπενθυμίζω ότι η προετοιμασία της ολυμπιάδας το 2004 και η είσοδος της χώρας στην ΟΝΕ ήταν οι στόχοι που το ΠΑΣΟΚ εργάστηκε σκληρά ώστε να επιτευχθούν.
Δι αυτών η Ελλάδα επανήλθε στην πρώτη γραμμή των τουριστικών προορισμών και υποχρεώθηκε σε κατασκευές υποδομών που θα βοηθήσουν να υποδεχθεί τους μελλοντικούς της τουρίστες.
Η παγκόσμια κοινή γνώμη στράφηκε πάλι στην Ελλάδα ενώ οι διεθνείς οργανισμού αναγνωρίζουν στις εκθέσεις τους τις αναπτυξιακές προοπτικές της μεταολυμπιακής Ελλάδας.  (2)
Το ΠΑΣΟΚ κληροδότησε την δυναμική της ανάπτυξης, της συντονισμένης συλλογικής προσπάθειας που σε συνδυασμό με το διεθνές κύρος της χώρας κατέστησαν την Ελλάδα ελκυστικό προορισμό για κεφάλαια, επιχειρήσεις και επισκέπτες.
Η Ν.Δ. τότε  θυσίαζε την εθνική προσπάθεια στο βωμό της προεκλογικής εκστρατείας υιοθετώντας ακραίες δήθεν περιβαλλοντικές απόψεις και ταυτίζοντας τις επενδυτικές προσπάθειες με ξεπούλημα των «ασημικών της οικογένειας».
Σήμερα βέβαια , ως Κυβέρνηση , θύμα των απογραφών , των περικοπών στις δημόσιες επενδύσεις, του βασικού μετόχου και άλλων αντιφατικών  πολιτικών προσπαθεί να ξαναχτίσει επενδυτικό κλίμα στον τουρισμό.

Γ. Αλλαγή σελίδας

Η Ελλάδα μπορεί να αλλάξει τουριστική ταυτότητα και να ξαναγίνει μόδα. Χρειάζεται  συστηματικότητα και  σχέδιο που δεν θα ανατρέπεται από τις εκάστοτε  πολιτικές ηγεσίες. Τέρμα η μικροπολιτική.
Για να  γίνει ο τουρισμός η ατμομηχανή  της ανάπτυξης χρειάζεται:
Πρώτον στον τομέα της ζήτησης να ενισχυθεί ο εσωτερικός τουρισμός ως βάση συντήρησης της τουριστικής βιομηχανίας.  Οι ΄Ελληνες αποτελούν  κρίσιμη μάζα για την τουριστική ανάπτυξη. Πρέπει να ασκηθούν πολιτικές για την ενίσχυση των διακοπών των Ελλήνων με «μπόνους» για ετεροχρονισμένες καλοκαιρινές διακοπές που θα δημιουργήσουν προϋποθέσεις  για επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και  ανάπτυξη της περιφέρειας.
Οι μαθητικές εβδομάδες συνδέουν την ύπαιθρο με τα αστικά κέντρα , ενισχύουν το εισόδημα της υπαίθρου και δημιουργούν μια νέα τουριστική παιδεία στην νεολαία. Η κυβέρνηση δυστυχώς διέκοψε το σημαντικό αυτό  πρόγραμμα.
Δεύτερον  χρειάζονται γενναία μέτρα για την βελτίωση της ποιότητας και της ανταγωνιστικότητας της τουριστικής βιομηχανίας. Να σταματήσει , έστω και με μέτρα απόσυρσης,  η παραξενοδοχεία των χιλιάδων ενοικιαζόμενων δωματίων και των παλαιών ξενοδοχείων που στρεβλώνουν την τουριστική βιομηχανία της χώρας.
Τρίτον Η δημόσια  περιουσία  να αποτελέσει μοχλό τουριστικής ανάπτυξης. Οι ολυμπιακές και λοιπές  υποδομές μπορούν να δημιουργήσουν τα νέα τουριστικά προϊόντα. Οι Δημόσιες εκτάσεις προσφέρονται για ανάπτυξη προγραμμάτων τουριστικής κατοικίας που θα μονιμοποιήσουν την σχέση των ξένων επισκεπτών με την χώρα μας. Δυστυχώς και εκεί η κυβέρνηση πληρώνει τις παλινωδίες  της αντιπολιτευτικής της τακτικής.
Τέταρτον: Η μητροπολιτική δομή των Δήμων  Αθήνας και Θεσσαλονίκης συνοδευόμενη από αρμοδιότητες θα έδινε σημαντική ώθηση στην τουριστική προσπάθεια ανάκαμψης. ΄Ισως είναι η απαρχή για την απόκτηση τουριστικής κουλτούρας και νοοτροπίας.
Πέμπτον: Η διαφήμιση και προβολή της χώρας  να ξεφύγει από τα πρότυπα της δεκαετίας του 60.  Χωρίς έρευνα αγοράς, χωρίς στρατηγική κατασπαταλώνται οι πόροι της διαφήμισης σε συνθήματα όπως   «Ζήσε τον μύθο σου» που παραπέμπουν σε άλλες εποχές και δεν διαφοροποιούν την Ελλάδα από τις ανταγωνίστριες χώρες. Το σύνθημα δεν πρέπει να εξαντλείται στην νοσταλγία αλλά πρέπει να δημιουργεί   κίνητρο  στον επισκέπτη.
Η μεταολυμπιακή Ελλάδα δυστυχώς εξανεμίζει το κεφάλαιο Ολυμπιάδα σε συντηρητικές πολιτικές.

Δ. ΕΥΧΗ  

Ο τουρισμός αποτελεί ακόμη το συγκριτικό μας πλεονέκτημα.  Η κληρονομιά είναι πλούσια. Ας μην εξανεμιστεί από έλλειψη σχεδίου  γιατί τότε η αποτυχία θα έχει ονοματεπώνυμο αλλά και θύμα την Ελλάδα.

(1)    Μελέτη για την ανταγωνιστικότητα, London Business School
(2)    Μελέτη ΟΟΣΑ”