Ομιλία του Παν. Σγουρίδη στις εκδηλώσεις για τα Ελευθέρια της Θράκης 2007
Ομιλία του Παν. Σγουρίδη στις εκδηλώσεις για τα Ελευθέρια της Θράκης
Στουτγκάρδη, 28-05-2007
Ο Ρόλος της Θράκης στην Ε.Ε. του 21ου αιώνα
Δεν σας κρύβω ότι προβληματίσθηκα πολύ για την ομιλία αυτή γιατί περιέχει μέσα της μια χιλιομελετημένη, χιλιοψαγμένη, χιλιοειπωμένη υπόθεση για την ανάπτυξη της Θράκης για το ρόλο της Θράκης κ.λπ..Τι καινούργιο να προσθέσεις .
Προβληματίσθηκα όμως και για άλλους δύο λόγους.
Πρώτος λόγος. Μια ομιλία είναι χρήσιμη όταν υπενθυμίζει τα όσα έχουν συμβεί από μια άλλη ή μια νέα οπτική γωνία, όταν προβληματίζει το ακροατήριο θετικά και όταν προσθέτει κάτι νέο.
Ο δεύτερος λόγος ίσως σας παραξενέψει πολύ αλλά θεωρώ ότι όλες οι περιοχές της ευρώπης έχουν ρόλο μέσα σε αυτήν την ΕΕ
– Ερωτώ: Γιατί οι κάτοικοι της Σαββοϊας , της Καλαβρίας, της Δυτ. Πελοποννήσου, του Βορ. Αιγαίου να μην επιφυλάσσουν ρόλο για την περιοχή τους και να μην φιλοδοξούν να είναι αυτές πρωταγωνίστριες στην Ε.Ε.
Αυτές οι σκέψεις τις οποίες σας εκμυστηρεύτηκα με οδήγησαν να προσεγγίσω το θέμα χωρίς μεγαλοϊδεατισμούς , με πνεύμα συμπληρωματικότητας. Πρωτόλεια χωρίς να ανατρέξω στους τόμους των πολλών συνεδρίων για την ανάπτυξη της Θράκης ούτε στα πολυσέλιδα πρακτικά των επτά συνεδρίων Θρακών. Ξεκινώντας θα συνοψίσω το πρόσφατο παρελθόν μας επιγραμματικά.
Η Ελληνική Θράκη και όπου αναφέρω Θράκη από εδώ και πέρα αυτήν εννοώ, μέχρι πολύ πρόσφατα ήταν η πιο ακριτική περιοχή μιας εσωστρεφούς Ελλάδας που βίωνε τις συνέπειες δύο καταστροφών. Αυτή της Μικρασιατικής που μας κληροδότησε την ελληνοτουρκική διαμάχη, την μουσουλμανική μειονότητα τον εξ’ ανατολής κίνδυνο και αυτή του εμφυλίου που μας κληροδότησε τον από Βορρά κίνδυνο του επερχόμενου κομμουνισμού.
Σε αυτό το περιβάλλον, των κλειστών συνόρων της καχυποψίας, και της συντηρητικής νοοτροπίας μεγάλωσαν τρείς γενιές Θρακιωτών. Οι επιπτώσεις ήταν δραματικές στην οικονομία και την κοινωνία.
Η Θράκη εξαρτήθηκε πλήρως από την δημόσια διοίκηση και τον στρατό δημιουργώντας προνόμια εργασίας και ασφάλειας μόνο στον πληθυσμό που ακουμπούσε το κράτος. Οι υπόλοιποι επιβίωσαν με την γη χωρίς βέβαια υποδομές και δρόμους ανάπτυξης.
Πολλοί έφυγαν μετανάστες διωγμένοι πολιτικά και οικονομικά από το μετεμφυλιακό περιβάλλον. Αντίθετα σε αυτό το ρεύμα της καθυστέρησης οι αγροτοσυνεταιριστικές οργανώσεις άρχισαν να βάζουν τις βάσεις της ανάπτυξης. Ηταν μια όαση στην κυρίαρχη συντηρητική δομή της Θράκης.
Η μειονότητα βέβαια παρέμεινε αποκλεισμένη θύμα της καχυποψίας και οδηγήθηκε με σιγουριά στην αγκάλη του Τουρκικού προξενείου προστάτη μιας αντίστροφης τουρκικής εθνικοφροσύνης. Για να μην αναφερθώ στους Πομάκους που οι μετεμφυλιακές κυβερνήσεις της Ελλάδας προτίμησαν να τους φορέσουν τούρκικο φέσι προκειμένου δήθεν να γλυτώσουν από το κομουνιστικό σφυροδρέπανο.
Αυτή είναι η σύντομη ιστορία της Θράκης στα ¾ του 20ου αιώνα.
Η είσοδος της Ελλάδας στην ΕΟΚ άλλαξε το σκηνικό.
Η Θράκη άρχισε τον αγώνα δρόμου για να ξεφύγει από την καθυστέρηση.
Το πανεπιστήμιο έφερε νέο μορφωμένο αίμα στην φθίνουσα ακριτική περιφέρεια. Το έργο της ΚΥΔΕΠ, που έδωσε τιμή στα αγροτικά προϊόντα, τα αρδευτικά, τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα , τα κοινοτικά πλαίσια, οι μεταφορικοί άξονες, τα λιμάνια μέχρι την Εγνατία δημιούργησαν μια νέα Θράκη με προοπτική ευημερίας και ελπίδας.
Η μειονότητα βγήκε από τον κοινωνικό αποκλεισμό , ιδρύθηκαν βιομηχανίες και άρχισε η ανάπτυξη.
Βέβαια τα εμπόδια των συνόρων παρέμειναν στερώντας την Θράκη από την απαραίτητη ενδοχώρα. Οι ακρίτες της Ελλάδας γίναμε ακρίτες της Ευρώπης.
Μιας Ευρώπης που άρχισε να μετατρέπεται από Ευρώπη των κρατών σε Ευρώπη των περιφερειών.
Σε αυτό το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα των περιφερειών η Ελλάδα και κυρίως η Θράκη έμειναν για πολλά χρόνια απομονωμένες , με μόνο δρόμο την θάλασσα.
Το πρόσφατο άνοιγμα των Βαλκανίων σε συνδυασμό και με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας δημιουργεί το νέο περιβάλλον για την Θράκη.
Από την μια πλευρά η Θράκη μετατρέπεται από άκρη σε σταυροδρόμι των ανατολικών Βαλκανίων δημιουργώντας προοπτικές ανάπτυξης. Νέες αγορές που είναι εν δυνάμει χώροι όπου μπορεί να ηγεμονεύσει η ελληνική επιχειρηματικότητα. Ξαναγυρίζουμε στην οικονομική γεωγραφία του 19ου αιώνα όπως την περιγράφει ο Σβορώνος και πρόσφατα ο Θέμελης, όπου οι ΄Ελληνες ήλεγχαν το εμπόριο και τις μεταφορές στα Βαλκάνια.
Από την άλλη πλευρά τα φθηνά εργατικά χέρια της Βαλκανικής οδήγησαν στην μετεγκατάσταση οικονομικών δραστηριοτήτων από την φθηνή Θράκη στην ακόμη φθηνότερη Βαλκανική δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα ανεργίας και οικονομικής ύφεσης στην περιοχή.
Κυρίες και κύριοι εδώ βρισκόμαστε σήμερα και με βάση αυτό το περιβάλλον πρέπει να σχεδιάσουμε το αύριο.
Η Θράκη χρειάζεται όραμα και σχέδιο, έμπνευση και στρατηγική για να εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες και να αποφύγει τους κινδύνους. Πριν ερευνήσω ποια είναι τα στοιχεία που συνθέτουν την νέα στρατηγική , θέλω να σας αναφέρω ποια στοιχεία σου προδίδουν ρόλο
ΠΡΩΤΟΝ
Για να αποκτήσει ρόλο πρέπει να αναδείξεις αυτά που σε διαφοροποιούν από τους άλλους και να αξιοποιήσεις την γαιοστρατηγική σου θέση , τα γαιοοικονομικά σου πλεονεκτήματα και τον γαιοπολιτισμό σου. Αυτός ειδικά είναι πολύ πλούσιος για τη Θράκη. Δηλαδή να παίξεις πάνω σε ολόκληρο το φάσμα της γαιοπολιτικής.
ΔΕΥΤΕΡΟΝ
Για να έχεις επίσης ρόλο πρέπει να επικοινωνείς με το περιβάλλον σου. Τι ρόλο να παίξεις απομονωμένος. Συνεπώς πρέπει να υπάρχουν τα μεταφορικά , τηλεπικοινωνιακά και ενεργειακά δίκτυα και θεωρώ «εκ των ουκ άνευ» ότι πρέπει να βελτιωθούν έτι περαιτέρω τα ήδη υπάρχοντα στην Θράκη και κυρίως τα Ευρυζωνικά.
Για μένα το μέλλον της Θράκης περιστρέφεται γύρω από το τρίπτυχο Γνώση – Εξωστρέφεια- Επιχειρηματικότητα. Αυτά είναι τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα ιστορικά αποδεδειγμένα και αυτά πρέπει να καλλιεργήσουμε.
Η γνώση αποτελεί το βασικότερο εργαλείο για την ανταγωνιστικότητα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Οι Θρακιώτες πρέπει να αντικαταστήσουν τα φθηνά χέρια με τα ακριβά κεφάλια.
Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο αποτελεί ένα ισχυρό εφαλτήριο ανάπτυξης. Μια βάση για την διάχυση της έρευνας και της τεχνολογίας, μια βάση που καθιστά την Θράκη προορισμό για νέους επιστήμονες, προορισμό για επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν την φαιά ουσία και εξάγουν στα Βαλκάνια υπηρεσίες, τεχνογνωσία αλλά και ποιοτικά προϊόντα της γης. Προϊόντα που απαιτούν γνώση και από την οποία παίρνουν προστιθέμενη αξία.
Η αναβάθμιση του πανεπιστημίου αποτελεί συστατικό στοιχείο της ανάπτυξης της Θράκης. Δημόσιο ανταγωνιστικό άξιο πανεπιστήμιο, όχι αποθήκη φοιτητών. Αυτό είναι το όραμά μας. Αυτό θα συμπαρασύρει την ανάγκη για ισχυρή πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Δημοτικό , Γυμνάσιο, Λύκειο που θα καλλιεργήσουν στα παιδιά της περιφέρειάς μας την μάθηση και την αξιοσύνη. ΄Ετσι η Θράκη θα γίνει προτιμώμενος προορισμός για τους λειτουργούς της παιδείας. Δασκάλους που θα καλλιεργούν την καριέρα τους και δεν θα βλέπουν τη διαμονή τους στην Θράκη θητεία όπως οι φαντάροι, περαστικοί για την επόμενη μετάθεση στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη.
Όταν η περιφέρεια μας εγγυάται το μέλλον των παιδιών της γίνεται προορισμός για την εγκατάσταση και νέων άξιων οικογενειών που θα στελεχώσουν την οικονομία της Θράκης, την διοίκηση, την εκπαίδευση, την κοινωνία. Αλλά και μεταναστών που θέλουν να ζουν ως Έλληνες. ΄Ετσι θα αρχίσει σιγά – σιγά να κτίζεται το όραμα από την Θράκη του 20ου αιώνα , την υπανάπτυκτη περιοχή των 350.000 κατοίκων να βρεθούμε στην αναπτυγμένη Θράκη των 700.000 πολιτών.
Η εξωστρέφεια αποτελεί τον δεύτερο πυλώνα του μέλλοντός μας. Η Θράκη πρέπει να μεγαλώσει και να ανοίξει περπατησιά, πρέπει να ενταχθεί στην μεγάλη βορειοελλαδίτικη περιφέρεια που θα δημιουργήσει τα κοινωνικά, οικονομικά και πληθυσμιακά μεγέθη ώστε να είναι ανταγωνιστική.
Στο δύσκολο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρωτάθλημα των περιφερειών θέλουμε μια μεγάλη ομάδα για να μπούμε στους ομίλους του Τσάμπιον Λινγκ και να ξεφύγουμε από την αγωνία του υποβιβασμού.
Εξωστρέφεια σημαίνει επίσης να βλέπουμε τους ορίζοντες. Την μεγάλη ενδοχώρα των Βαλκανίων, την αγορά που διψάει για να μας φθάσει. Να γίνουμε ο οικονομικός τους προορισμός Να γίνουμε προορισμός για τις σπουδές τους, τα θέματα υγείας αλλά και για τις διακοπές τους και τον ελεύθερο χρόνο τους. Τέλος
Η επιχειρηματικότητα αποτελεί τον τρίτο πυλώνα του μέλλοντός μας. Όταν οι προπαππούδες μας κυριάρχησαν στο εμπόριο, τις συναλλαγές, γίνανε οι πρώτοι τραπεζίτες των Βαλκανίων, πήρανε ρίσκο και πέτυχαν. Αυτό το ρίσκο πρέπει να ξαναβρούμε ώστε να ανοίξουμε τους δρόμους της ανάπτυξης, της απασχόλησης, της ευημερίας.
Η περίοδος της επιδοτούμενης ανάπτυξης της Ελλάδας τελειώνει και μαζί με αυτήν τελειώνει και η αυταπάτη της προστατευμένης οικονομίας. Τα παιδιά μας θα βγούν στον ανταγωνισμό χωρίς τις πατερίτσες των επιδοτήσεων.
Όλα όσα προανέφερα εφ΄ όσον σχεδιασθούν ως ένας οδικός χάρτης με συγκεκριμένες στάσεις και χρονοδιαγράμματα υλοποιήσεως είναι βέβαιο ότι θα δώσουν στην Θράκη ρόλο μέσα στην Ε.Ε.
Όμως στο σημείο αυτό θέλω να θέσω ρητορικά ένα φιλοσοφικό ερώτημα . Γιατί επιδιώκουμε όλοι μας ένα ρόλο; Τι νόημα έχει όταν τον αποκτούμε; Ατομικά έχεις τις εξής επιλογές εξήγησης:
Αυτό ικανοποίηση ότι είσαι κάποιος, ότι προσφέρεις και σε υπολογίζουν
Οικονομικό όφελος . Έχεις ρόλο γιατί προσδοκείς να προσπορισθείς οφέλη
Μίξη και των δύο
Συμβαίνει όμως το ίδιο για το σύνολο της κοινωνίας ή για κομμάτια της ; Σαφώς και όχι.
Η συλλογική συνείδηση μόνο σε ένα στόχο κατατείνει. Στη βελτίωση της ποιότητας ζωής σε όλους τους δείκτες της. Συνεπώς ο πρωταγωνιστικός ρόλος μιας περιοχής ταυτίζεται με την ΕΥΗΜΕΡΙΑ των πολιτών της και των κατοίκων της.
Θέτω ένα άλλο ερώτημα ρητορικά. Μπορείς να ευημερείς ή να διατηρήσεις την ευημερία σου όταν γύρω σου απλώνεται η δυστυχία;
Σαφώς και όχι.
Εδώ φυσικά δεν υπάρχει διάκριση ανάμεσα στο ατομικό και στο συλλογικό. Στην επαφή της Ευημερίας με τη δυστυχία ισχύει το 2ο θερμοδυναμικό αξίωμα της φυσικής ανεξαρτήτως ατόμου ή συνόλου.
Τα επισημαίνω όλα αυτά γιατί ενώ ο 20ος αιώνας διαίρεσε την όλη Θράκη σε τρείς χώρες Ελλάδα – Βουλγαρία και Τουρκία είναι πολύ πιθανό ο 21οςαιώνας δια της Ε.Ε. να την επανενώσει.
Οι αμφισβητήσεις τα πισωγυρίσματα ως προς την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας θα καλυφθούν μέσα σε ένα βάθος χρόνου. Για την ιστορία άλλωστε οι δεκαετίες είναι δέκατα του δευτερολέπτου. Πάντως η Τουρκία που θα ενταχθεί πλήρως στην Ε.Ε. θα είναι μια άλλη Τουρκία που θα έχει δημοκρατία και θα σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες των μειονοτήτων και λαών. Θα έχει υγιή οικονομία . Θα είναι ευρωπαϊκή. Θα έχει αναγνωρίσει τις γενοκτονίες που η ίδια συντέλεσε, Ποντίων, Μικρασιατών, Θρακιωτών, Αρμενίων. Θα έχει αποκαταστήσει την Κύπρο.
Ως Ελλάδα εμείς πρέπει να παρακολουθούμε στενά αυτή την πορεία της Τουρκίας και να επιδιώκουμε την ένταξή της ενισχύοντας όμως παράλληλα την Δυτική Θράκη προετοιμάζοντάς της να παίξει το ρόλο της ατμομηχανής για την όλη Θράκη του 21ου αιώνα.
Η πολυπολιτισμικότητα της Θράκης και η γεωγραφική της θέση να γίνει το παράδειγμα στην Ευρώπη των Βαλκανίων και της Τουρκίας των Χριστιανών και των Μουσουλμάνων.
Κλείνοντας θα σας διαβάσω ένα απόσπασμα από τον επίλογο ενός βιβλίου.
«Γι΄ αυτό η Θράκη είναι ένας Μεγάλος Δάσκαλος σε όσους θέλουν να αντλήσουν χρήσιμα συμπεράσματα για το πολυπολιτισμικό μοντέλο της σύγχρονης Ευρώπης.
Είναι Μεγάλος Δάσκαλος, γιατί παραμένει διαχρονικό σταυροδρόμι και γέφυρα λαών και πολιτισμών. Παραμένει παράδειγμα αρμονικής συμβίωσης. Απομυθοποιώντας και ισορροπώντας τους έρποντες επαρχιακούς εθνικισμούς και τους πρωτευουσιάνικους διεθνισμούς. Διότι οι οπαδοί και των δύο θεωριών κάνουν το ίδιο λάθος, οι μεν χρησιμοποιούν την ιστορία για να διεκδικούν, αδιαφορώντας για τις συνέπειες, οι δε χρησιμοποιούν την ιστορία για να διαγράψουν.
Προϋπόθεση για σταθερά , πολιτικά, υπερεθνικά σχήματα είναι η ύπαρξη μνήμης. Άλλωστε δεν μπορούμε να παραγράψουμε το δικαίωμα στη μνήμη, διότι η λήθη δεν σου δίνει το δικαίωμα της συχώρεσης. Αν θέλουμε να συν-χωρέσουμε σε έναν τόπο πρέπει να θυμόμαστε με τρυφερότητα- που δεν έχει καμία σχέση με τους συμφεροντολογικούς ευκαιριακούς έρωτες που αναπτύσσονται κατά καιρούς μεταξύ των κρατών. Οι τελευταία δεν αρκούν μόνοι τους για να σβήσουν ζητήματα, που στο παρελθόν προκάλεσαν πόνο, θυσίες και αίμα.
Η Θράκη έδωσε ένα σύγχρονο μήνυμα από το παρελθόν της. Όταν τα πρότυπα στην Ευρώπη ήταν ο πουριτανισμός και η εθνική καθαρότητα, όλοι αδιακρίτως οι Θρακιώτες είχαν τον αέρα της Πρωτεύουσας Πόλης και συμπεριφέρονταν με αρχοντιά και ευγένεια. Αυτή η αγαστή συμβίωση δεν εμπόδισε τους ΄Ελληνες της περιοχής να συμμετάσχουν στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες του Γένους, μετρώντας νεκρούς και συνεισφέροντας οικονομικά. Αρκεί να υπενθυμίσω ότι μόνο η Αίνος προσέφερε στους ναυτικούς αγώνες του Γένους τριακόσια ιστιοφόρα. Η στάση τους αυτή δεν παρεξηγήθηκε από τα υπόλοιπα σύνοικα στοιχεία, διότι εθεωρείτο φυσιολογική, ανεξάρτητα εν και αυτά με τη σειρά τους προάσπισαν τα δικά τους συμφέροντα.
ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΘΡΑΚΗ
Αυτόν τον τόπο, που περικλείει μέσα του το Δέλτα του Νέστου, τη λίμνη Βιστωνίδα, τη Λίμνη Μητρικού και το Δέλτα του Έβρου, τους τέσσερις υγροβιότοπους από τους δεκατρείς, που προστατεύει στη χώρα μας η Συνθήκη Ραμσάρ, αυτόν τον τόπο των δύο μνημείων της φύσης, των δασών της Δαδιάς και της Χαϊντούς, προτείνω να τον ανακηρύξουμε πάρκο φυσικής, πολιτικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της Ευρώπης».
Είναι από το βιβλίο με τίτλο:
«Θράκης Προβληματισμοί στο κατώφλι του 21ου αιώνα»
Του Παν. Σγουρίδη
